Ν.Ξυδάκης: Τι απέγινε εκείνο το πιστόλι

Πηγή:Βλέμμα


Παλιότερα, το παρασκήνιο των μεγάλων συμφωνιών έφτανε στο ευρύ κοινό με πολλά χρόνια καθυστέρηση, όταν άνοιγαν κρατικά αρχεία ή όταν κάποιος ηγέτης έγραφε απομνημονεύματα. Στην επιταχυμένη εποχή μας, επιταχύνεται αναλόγως και η εκροή πληροφοριών από το ουσιώδες παρασκήνιο. Ετσι, μετά δύο ή τρία χρόνια, μαθαίνουμε χαρακτηριστικές λεπτομέρειες για το πώς καταρτίσθηκε το πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας και των άλλων χρεωμένων χωρών της ευρωζώνης, δηλαδή με ποια λογική και ποιες προτεραιότητες.

Ο πρώην πρωθυπουργός της Ισπανίας, Χοσέ Λουίς Θαπατέρο, στο βιβλίο του «El Dilemma», μετέφερε το κλίμα και τις ουσιώδεις λεπτομέρειες πίσω από τις κλειστές πόρτες της Συνόδου G20 των Kαννών, το 2011, όπου παίχτηκε το μέλλον των χωρών του Νότου και το άδοξο τέλος των εκλεγμένων πρωθυπουργών Ελλάδας και Ιταλίας. Ηταν οι μέρες πριν το δεύτερο ελληνικό μνημόνιο και το PSI, όταν ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου αποτόλμησε να ζητήσει δημοψήφισμα. Υπό μία έννοια, ο Ελληνας πρωθυπουργός προσπάθησε να δώσει συνέχεια στη δήλωσή του, την άνοιξη του 2010, ότι μπορεί να βάλει «στο τραπέζι το πιστόλι» της στάσης πληρωμών, λίγο προτού πάει στο Καστελόριζο για να ανακοινώσει στον ελληνικό λαό την υπαγωγή στο πρόγραμμα της τρόικας.
Το πιστόλι του Γ. Παπανδρέου υπήρχε πράγματι, δεν ήταν μπλόφα. Την ίδια περίπου εποχή, Μάιο του 2010, ο νομικός Lee Buchheit, διεθνής αυθεντία στην αναδιάρθρωση κρατικών χρεών, δημοσίευσε μια σύντομη μελέτη, στην οποία επεσήμανε ότι το 90% του ελληνικού χρέους διέπετο από το εθνικό δίκαιο και άρα η Ελλάδα μπορούσε να ορίσει τον τρόπο αναδιάρθρωσης του χρέους της από εξαιρετικά ευνοϊκή θέση. Επεσήμανε επίσης από τα 319 δισ. ευρώ του χρέους τον Απρίλιο 2010, τα 240 δισ. ευρίσκοντο σε χαρτοφυλάκια ευρωπαϊκών τραπεζών, οι οποίες μάλιστα εξήρχοντο από το κραχ του 2008 πληγωμένες και υπερμοχλευμένες. Αυτό ήταν το πιστόλι.

Ολοι γνωρίζουμε τη συνέχεια. Το πιστόλι καταρχάς απασφαλίστηκε, για να ξεφορτωθούν τα ελληνικά junk bonds οι γαλλογερμανικές τράπεζες, και να εξασφαλιστεί η ευρωζώνη από φαινόμενα ντόμινο. Εν συνεχεία το πιστόλι εκπυρσοκρότησε στα χέρια του Γ. Παπανδρέου· καθηρέθη ταπεινωτικά από την πρωθυπουργία, υπό όρους που περιέγραψαν ζοφερά ο Θαπατέρο και άλλοι Ευρωπαϊοι αξιωματούχοι. Κατόπιν, το πιστόλι εκπυρσοκρότησε ως PSI, και τσάκισε τα γόνατα των Ελλήνων ομολογιούχων, ιδιωτών, ασφαλιστικών ταμείων και κοινωφελών οργανισμών. Ηταν πια 2012, δύο χρόνια από τον Απρίλιο 2010. Το PSI το οργάνωσε νομικά ο Lee Buchheit. Τον Μάιο έγιναν εκλογές.

Ολα αυτά τα γνωρίζουμε. Αυτό που έμενε να μάθουμε ακόμη ήταν η εκτίμηση της ίδιας της Γερμανίδας καγκελαρίου Μέρκελ, με καθοριστικό ρόλο στον χειρισμό της ελληνικής κρίσης. Στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής των ηγετών της Ε.Ε. η κ. Μέρκελ, με ειλικρίνεια και σαφήνεια, συνόψισε το ελληνικό δράμα, γιατί έπρεπε να θυσιαστεί η Ελλάδα: «Συζητούσαμε τότε εάν η Ελλάδα θα έπρεπε να βγει από την ευρωζώνη. Νομίζω ότι εάν συνέβαινε κάτι τέτοιο, στη συνέχεια θα εγκαταλείπαμε όλοι την ευρωζώνη» (εφημερίδα Le Monde, 21 Δεκ. 2013). Είναι ίσως η σημαντικότερη πολιτική περιγραφή της χρονιάς. Η περιγραφή της καγκελαρίου συνοψίζει τι απέγινε το «πιστόλι»· και μάς προσφέρει μια οδυνηρά αποκτηθείσα γνώση για τα όρια και τις δυνατότητες ελιγμών της χώρας, για τα όρια και τις δυνατότητες της ηγεσίας της, για τα όρια της Ευρώπης